Za 30 godina od osnivanja, Institut DAMAR je postavio temelje ispitivanja javnog mnjenja u Crnoj Gori
i sproveo preko hiljadu i 400 istraživanja, čime je obogaćena kako naučna tako i šira društvena zajednica, kaže direktor Instituta DAMAR, Vuk Čađenović.

“Upravo sa navršenih 30, DAMAR ulazi u novu eru, kao naučnoistraživačka ustanova. Naša misija se širi – sada ne samo da istražujemo percepciju građana o aktuelnim društvenim temama, već i da kreiramo relevantne analize, i aktivno predlažemo rješenja u javnim politikama. Kao simbol pouzdanosti i stručnosti, DAMAR je posvećen kreiranju relevantnih analiza i proizvodnji pouzdanih podataka. Naša vizija je jasna: Crna Gora kao članica Evropske unije, kao ekološka država i kao država vladavine prava sa snažnim institucijama koje će svoje politike i djelovanje bazirati na relevantnim podacima”, poručio je Čađenović.

Sa novim statusom naučnoistraživačke ustanove, fokus Instituta DAMAR u narednom periodu biće na funkcionisanju političkog sistema Crne Gore, politikama bezbjednosti, ekologiji i zaštiti životne sredine, poljoprivredi i turizmu, socijalnim statistikama i demografiji.

Na prvom panelu konferencije tema je bila “Ekološki aktivizam i teze krajnje desnice.”

Da je ekologija politička tema, poručuje dr Balša Lubarda, iz Instituta DAMAR.

“Ekologija je politička tema, a krajnje desni ekologizam – ideološki odgovor krajnje desnice. On postoji u gotovo svim zemljama gdje postoji desnica. I, moramo shvatiti da krajnju desnicu ne treba tražiti samo u desnim partijama”, ističe Lubarda.

Ekologija je u Srbiji postala moda, a desnica preuzima ekološke motive i to je problem, kaže prof. dr Darko Nadić, sa FPN-a Beograd.

“Slučaj Rio Tinto je paradigma kada se desnica uključila. Tu se javio desničarski ekološki narativ utemeljen na romantičarskim mitovima, povezan sa dubinskom ekologijom: Majka Zemlja – Majka Srbija. Taj nacionalistički romantičarski zanos desnica je iskoristila. Međutim, niko se ne buni oko klimatskih promjena.”

Radić dodaje da su ekološki aktivisti nestrpljivi, ali da nešto što je gužvano stotinama godinama ne može biti ispeglano za kratko vrijeme. Mora, ističe, biti strpljenja.

Ekološki aktivista, Aleksandar Dragićević, smatra da ekološki aktivisti djeluju reaktivno, te da često vidi primjere ekoloških akcija gdje ljudi brane rijeku ili šumu, a da je evidentno da se brani isti cilj, ali da su drugačiji motivi.

Na druom panelu govorilo se o značaju obrazovanja i adekvatnog upravljanja talentima u privatnom i javnom sektoru.

Doc. dr Ivan Radević, sa ekonomskog fakulteta UCG postavio je pitanje – da li je većina mladih nezadovoljna u našoj državi, kao i da li su srećni njihovi roditelji jer im djeca žele da idu iz države.

“Šta mi kao društvo možemo da uradimo da okrenemo trendove? Talente prepoznajemo, ali šta radimo sa njima kada ih prepoznamo”, pita Radević.

Izazovi su brojni, na vrijeme su prepoznati, i moramo da redefinišemo funkcionisanje cijelog sistema, ističe mr Marijeta Barjaktarović Lanzardi, državna sekretarka u ministarstvu prosvjete, nauke i inovacija.

“To je dugotrajan proces. To će biti prvi korak ministarstva prosvjete: radiće se analiza kako bi se donijela strategija, jer moramo imati sistemski pristup obrazovanju. Neophodna je opšta reforma, koja će prije svega napraviti pravu analizu potreba, a onda i sistemske intervencije na svim poljima sistema obrazovanja”, kaže Barjaktarović Lanzardi.

Mr Jasna Pejović, izvršna direktorica kompanije Flourish ističe da potencijala ima, ali da situacija nije dobra.

“Djeca ne stiču dovoljno dobre digitalne kompetencije rano, i to što oni znaju nije upotrebljivo i nema vrijednost. Potrebno nam je usmjeravanje djece, da iskoriste svoje talente, ali kako se tome posvetiti – to je pitanje”, poručuje Pejović.

Na trećem panelu tema je bila “Fašizam i antifašizam u Crnoj Gori – analiza narativa”

Istraživanje na kojem su radili aktivisti Jovan Džoli Ulićević i Dušan Pajović pokazalo je da se termini fašizam i antifašizam relativizuju, da je fašizam fluidan i perfidan, a da antifašizam gubi potentnost. Na osnovu 143 analizirana medijska članka, 55 ih je bilo o antifašizmu, 88 o fašizmu. Na osnovu toga formirani su narativi.

“Tri tipično fašistička korpusa su: revizionistički, fašizam mitova i simbola i performativni (anti)fašizam, a tome trebati dodati i iznadsituaški građanizam. Revizionistički se ogleda se kroz reviziju, a njegovi elementi su herojstvo, antikomunizam, negacija genocida itd i on funkcioniše kao negacija sjećanja. Fašizam mitova i simbola osvrće se na simbole – od objekata kao što je mauzolej na Lovćenu, do korišćenja “bauka” komunizma. Performativni (anti)fašizam koristi se demokratskim metodama, i predstavlja se kao vrijednosno pro-demokratski. On stvara konfuziju značenja – ko je zapravo fašista. Iznadsituaški građanizam implicira jedinu neutralnu poziciju. “Građanski” se nepravedno označava kao politički centar”, poručuje Ulićević.

Na drugoj strani, antifašistički narativi definisani su kao: nostalgični antifašizam, liberalni i revolucionarni.

“Nostalgični se bazira na NOB-u, kulturi sjećanja itd. Liberalni predstavlja najmejnstrim koji se čuje svakodnevno od najvećeg broja političkih aktera, gdje se poziva na ustavom garantovana prava, a poistovjećuje se sa euro-atlantskim akterima i odnosi se prema “zajedničkom neprijatelju”. Revolucionarni antifašistički narativ uključuje stvari poput socijalne jednakosti, podržavanja LGBTiQ i ženskih prava, antiklerikalizma, održavanja kulture sjećanja, borbe protiv revizionizma itd”, istakao je Pajović.

U komentaru na analizu, prof. dr Olivera Komar sa FPN-a UCG osvrnula se na narativ revolucionarnog antifašizma.

“Revolucionarni antifašizam u teoriji zvuči dobro, međutim ljevica često zna da se zanese u negativnom stavu prema kapitalizmu, a ista stvar se ponekad dešava kada je u pitanju feminizam. U praksi ima svoje mane.”, rekla je Komar.